Quốc dân Đại hội Tân Trào: Mãi là niềm tự hào của người dân Tuyên Quang

Đình Tân Trào thuộc Khu di tích Quốc gia đặc biệt Tân Trào - nơi họp Quốc dân Đại hội từ ngày 16 đến 17-8-1945 quyết định Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước. Tại đây các đại biểu đã thông qua 10 chính sách lớn (Hiến pháp lâm thời), quy định Quốc hiệu, Quốc kỳ, Quốc ca, thành lập Ủy ban Giải phóng dân tộc (tức Chính phủ lâm thời) do đồng chí Hồ Chí Minh làm Chủ tịch.
 

Trở lại Tân Trào trong những ngày thu Tháng Tám, chúng tôi hòa vào dòng người trong những chuyến hành trình về nguồn tại Khu di tích Quốc gia đặc biệt Tân Trào để tưởng niệm, ôn lại truyền thống đấu tranh bất khuất, kiên cường của các thế hệ cha ông. Cùng với di tích nơi ở và làm việc của Chủ tịch Hồ Chí Minh lán Nà Nưa, di tích Cây đa Tân Trào, thì Đình Tân Trào là điểm dừng chân nhiều nhất của du khách mỗi khi đến với khu di tích. Trải qua năm tháng, ngôi đình đã được trùng tu, tu bổ nhưng vẫn giữ đúng nguyên mẫu. Đình được dựng với lối kiến trúc theo kiểu nhà sàn miền núi, mái lợp lá cọ, xung quanh để trống. Đình được dựng lên để đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng và là nơi hội họp, sinh hoạt văn hóa của dân làng, đình thờ Thành Hoàng làng và 7 vị Sơn thần đại diện cho các vị thần sông, thần núi xung quanh làng. Đình Tân Trào trước đây có tên là Kim Long, được dựng cách làng Kim Long 400 m về phía Tây. Đình nhìn về hướng Nam, trước mặt là núi Ao Rừm, dưới chân núi là dòng suối Khuôn Pén (Ngòi Thia).

Giá trị lịch sử của ngôi đình chính là nơi Bác Hồ và Trung ương Đảng đã quyết định chọn làm nơi họp Quốc dân Đại hội ngày 16 và 17 tháng 8 năm 1945. Đến dự Quốc dân Đại hội tại đình Tân Trào có hơn 60 vị đại biểu ở khắp nơi đại diện cho ba miền Bắc - Trung - Nam, các ngành, các giới, các đảng phái chính trị, một số kiều bào về dự và nhận lệnh tổng khởi nghĩa. Đại hội tiến hành họp và phát động tổng khởi nghĩa vũ trang, thông qua 10 chính sách lớn của Việt Minh, trong đó điểm đầu tiên là phải “giành chính quyền, xây dựng một nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa trên nền tảng hoàn toàn độc lập” và lập ra Ủy ban dân tộc giải phóng Việt Nam do đồng chí Hồ Chí Minh làm Chủ tịch (Phó Chủ tịch là đồng chí Trần Huy Liệu). Ủy ban Dân tộc giải phóng (tức Chính phủ lâm thời của nước Việt Nam trước khi thành lập một Chính phủ chính thức). Ủy ban này thay mặt Quốc dân giao thiệp với nước ngoài và chủ trì mọi công việc trong nước. Đại hội cũng quy định Quốc kỳ là lá cờ đỏ sao vàng năm cánh, Quốc ca là bài “Tiến quân ca”. 

Đại hội Quốc dân Tân Trào được ví như Hội nghị Diên Hồng thứ hai trong lịch sử nước ta, thể hiện lòng tin sâu sắc của đồng bào với Đảng, Mặt trận và Chủ tịch Hồ Chí Minh, sự đoàn kết nhất trí của toàn dân trong giờ phút quyết định vận mệnh đất nước. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, hơn 20 triệu đồng bào trong cả nước nhiệt liệt hưởng ứng lời kêu gọi cứu nước phát ra từ Tân Trào, đã nhất tề đứng lên tiến hành tổng khởi nghĩa giành chính quyền, mở ra một kỷ nguyên mới của đất nước, kỷ nguyên độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
 

Đình Tân Trào còn ghi dấu ấn lịch sử, ngày 20-3-1961, Bác Hồ đã trở lại thăm quê hương cách mạng Tân Trào, nhân dân Tân Trào vui mừng đón Bác tại đình Tân Trào. Theo các tài liệu lịch sử ghi lại, trong buổi mít tinh, Bác ân cần dặn dò nhân dân các dân tộc Tân Trào phải tăng cường giúp đỡ nhau trong sản xuất và xây dựng cuộc sống mới ở quê hương mình. Những câu chuyện, những lời căn dặn của Bác đã in đậm trong tâm trí mỗi người dân Tân Trào. Đình Tân Trào đã chứng kiến giờ phút lịch sử trọng đại của dân tộc. 

Những người được chứng kiến những ngày tháng lịch sử đó ở Tân Trào giờ đây không còn nhiều. Cụ Hoàng Ngọc, 83 tuổi thôn Tân Lập, xã Tân Trào nhớ lại, ngày đó c? mới chỉ 10 tuổi, làng Kim Long ngày ấy chỉ có khoảng 23 hộ dân. Thân sinh c? Hoàng Ngọc là cụ Hoàng Trung Nguyên, chiến sỹ giao liên đặc biệt cho Bác và Trung ương Đảng, rồi trở thành Đội trưởng đội Bạch đầu quân của Tân Trào trong những ngày kháng chiến. Chiều ngày 16-8-1945 trước khi khai mạc Quốc dân Đại hội, 200 chiến sỹ xếp thành hai hàng dọc. Đồng chí Võ Nguyên Giáp đọc to bản Quân lệnh số 1. Sau đó nổ 2 phát súng, các đồng chí vượt núi Hồng tiến về Thái Nguyên. Trong những ngày Tháng  Tám năm ấy, làng ông liên tục được đón các đoàn cán bộ đến dự Quốc dân Đại hội. Dân làng ngày đó tuy còn đói khổ nhưng vẫn cùng nhau che chở, nuôi giấu cán bộ trong thời gian làm nhiệm vụ tại đây. 

Bà Nông Thị Mơ, nay đã 95 tuổi là một trong những người phục vụ Đại hội, nấu cơm cho các đại biểu. Dù nay sức đã yếu, nhưng kỷ niệm về Bác Hồ chưa bao giờ phai nhạt trong ký ức của bà. Kỷ niệm sâu đậm nhất, đó là bà đã vinh dự được Bác Hồ tới dự đám cưới và tặng vợ chồng bà hai đồng và căn dặn vợ chồng phải sống hạnh phúc. Chiếc hộp đựng tiền hình chữ nhật của Bác tặng vẫn được bà Mơ lưu giữ cẩn thận như một báu vật trong cuộc đời.

Ông Trương Văn Trình, Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Tân Lập, xã Tân Trào chia sẻ, những thế hệ người dân thôn Tân Lập hôm nay luôn trân trọng những giá trị lịch sử quý báu diễn ra trên mảnh đất này, để từ đó phát huy truyền thống của quê hương, từng ngày vươn lên xây dựng nông thôn mới.