Cây na được trồng phổ biến trên hầu hết các huyện, thành phố ở Tuyên Quang. Tuy nhiên, cây na núi đá vẫn là thương hiệu đặc trưng, hấp dẫn bởi vị ngọt đậm, quả to, đều mắt – một phần nhờ vào vùng đất nâu đỏ tơi xốp xen lẫn đá vôi giúp cây phát triển vượt trội. Hằng năm, vụ thu hoạch na vào tháng 8 là thời điểm nhộn nhịp nhất của bà con, khi na chín và bắt đầu hành trình phân phối đi khắp các tỉnh thành.
Diện tích na của huyện Yên Sơn đạt trên 254 ha.
Ông Vũ Thành Trung, Phó Chủ tịch UBND xã Phúc Ninh, huyện Yên Sơn cho biết, toàn xã hiện có 112 ha na, với sản lượng gần 700 tấn mỗi năm. Với giá đầu vụ dao động từ 35.000-40.000 đồng/kg, người trồng na đã có nguồn thu nhập ổn định. Hiện, xã có hơn 10 hộ dân có thu nhập từ 200-500 triệu đồng mỗi năm nhờ trồng na.
Lực Hành, xã thuộc huyện Yên Sơn, từ lâu đã được mệnh danh là "thủ phủ na" của Tuyên Quang. Ở đây, hàng chục hộ gia đình đã đổi đời từ việc trồng na. Mỗi năm, xã Lực Hành thu về khoảng 15-18 tỷ đồng nhờ trồng na, nhờ đó, giúp không ít gia đình xây dựng biệt thự khang trang, sắm ô tô và ổn định cuộc sống.
Ông Trần Huy Hướng, Phó Chủ tịch UBND xã Lực Hành (Yên Sơn) khẳng định, qua nhiều năm thâm canh sản xuất cho thấy, cây na dai rất phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng tại địa phương, nhất là những diện tích vạt đồi, chân núi có độ dốc vừa phải. Trồng na tuy kỹ thuật không phức tạp nhưng tốn nhiều công chăm sóc. Khi nụ hoa nở hé phải tiến hành thụ phấn thủ công để tăng tỷ lệ đậu quả, đồng thời giúp quả to, tròn, đều, đẹp. Đặc biệt, cây na thu hoạch nhiều năm mà vẫn cho năng suất cao, thậm chí có những cây thu quả đến 17 - 20 năm mà vẫn chưa phải trồng lại.
Hiện toàn tỉnh Tuyên Quang có 259 ha na, năng suất trung bình đạt 51,9 tạ/ha. Tổng sản lượng trung bình hằng năm đạt 1.344 tấn. Những địa phương có diện tích lớn nhất là huyện Yên Sơn với 254 ha; huyện Sơn Dương 35 ha; TP Tuyên Quang 14 ha. Ở Tuyên Quang những vùng đất cây na cho quả thơm ngon nhất là xã Tràng Đà, TP Tuyên Quang; xã Lực Hành, Quý Quân, Phúc Ninh, huyện Yên Sơn…
Niềm vui được mùa na của người dân xã Quý Quân, huyện Yên Sơn.
Nắm được quy trình kỹ thuật chăm sóc, đặc biệt là việc chủ động thụ phấn khi na ra hoa nên hầu như không năm nào na bị mất mùa. Từ đầu vụ khi na bắt đầu đậu quả những nhà vườn đã chủ động để mỗi cành bao nhiêu quả đảm bảo quả đủ to, đều mắt, chất lượng. Ngoài diện tích na cho quả chính vụ, người dân đã chủ động cho cây na ra quả vào dịp cuối năm để được giá hơn.
Ông Tạ Văn Tình, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Yên Sơn cho biết, để phát triển vùng na của địa phương theo hướng sản xuất hàng hóa, huyện đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ các tổ chức, hộ gia đình về kết nối tiêu thụ sản phẩm; xây dựng thương hiệu, tem truy xuất nguồn gốc; triển khai thực hiện Nghị quyết 12 của HĐND tỉnh hỗ trợ 100 triệu đồng/đơn vị khi hoàn thành các thủ tục công nhận nhãn mác, thương hiệu, tem truy xuất nguồn gốc. Chính quyền địa phương luôn hướng người dân thực hiện đúng diện tích đã được khảo sát địa chất phù hợp để cây na cho quả có chất lượng và trong quy hoạch. Bởi có như thế mới giúp quả na có chất lượng và thị trường của na Tuyên Quang mới vươn xa được.
Người dân vùng Soi Tiên, xã Phúc Ninh đã đăng ký tiêu chuẩn VietGAP cho toàn bộ diện tích 35 ha na. Ông Nguyễn Danh Tiến, một hộ trồng na ở thôn Soi Tiên luôn duy trì 10 ha na, mỗi năm thu lãi khoảng 250 triệu đồng. "Chúng tôi tuân thủ quy trình canh tác sạch, bọc ni lông để ngăn ngừa sâu bệnh. Nếu không trồng na an toàn, sẽ khó khăn trong tiêu thụ, thậm chí mất giá," ông Tiến chia sẻ.
Mặc dù cây na Tuyên Quang đang khẳng định được vị thế trên thị trường, nhưng ngành nông nghiệp địa phương vẫn phải đối mặt với vấn đề quen thuộc của nông sản: "được mùa mất giá, được giá mất mùa". Hiện sản phẩm quả na của Tuyên Quang còn chưa được biết đến nhiều như ở một số địa phương khác, dẫn đến sức cạnh tranh chưa cao. Để duy trì và phát triển bền vững hiệu quả từ cây na, chính quyền địa phương đang không ngừng nỗ lực xây dựng thương hiệu, kết nối tiêu thụ sản phẩm, và định hướng quy hoạch vùng trồng phù hợp.
Ngành Nông nghiệp - Phát triển Nông thôn tỉnh Tuyên Quang và chính quyền các huyện, thành phố cùng người dân đang nỗ lực quảng bá, xây dựng thương hiệu để nâng cao giá trị và hiệu quả kinh tế của cây na. Đến nay, tỉnh đã hoàn thành hồ sơ, thủ tục và được Cục Sở hữu trí tuệ công nhận sản phẩm quả na Lực Hành được cấp chứng chỉ, nhãn hiệu hàng hóa. Huyện Yên Sơn đang đẩy mạnh xây dựng thương hiệu và phát triển vùng sản xuất na hàng hóa tại xã Phúc Ninh và xã Lực Hành. Cây na cũng được 2 xã này lựa chọn là sản phẩm chủ lực với 550 hộ gia đình tham gia, tổng diện tích 118 ha.
Ban Biên tập Cổng TTĐT tỉnh
