Phụ nữ Tày ở thôn Nà Tông, xã Thượng Lâm (Lâm Bình) đi dự ngày hội.
Trong cộng đồng 22 dân tộc cư trú trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang, dân tộc Tày có dân số chiếm gần 25% dân số toàn tỉnh, đông thứ 2 sau dân tộc Kinh. Người Tày ở Tuyên Quang sinh sống ở tất cả các địa phương trong tỉnh, các huyện Chiêm Hóa, Na Hang, Lâm Bình là địa phương có đông cộng đồng người Tày sinh sống.
Chị Hoàng Thị Ngần một thợ may trang phục người Tày ở thôn Bản Bó, xã Thượng Lâm (Lâm Bình) chia sẻ, trang phục của người Tày thường chỉ có một màu xanh chàm hoặc đen, không hoa văn sặc sỡ. Màu áo chàm được nhuộm bằng nguyên liệu lấy từ thiên nhiên là cây chàm, một loại cây trồng khá phổ biến đối với đồng bào dân tộc thiểu số và đây cũng chính là loại nguyên liệu quan trọng nhất để tạo nên những bộ quần áo theo truyền thống của người Tày.
Trang phục dân tộc Tày thường được mặc trong các ngày tết và lễ hội truyền thống.
Bà Hoàng Thị Huế, Bí thư chi bộ thôn Nà Kham, xã Năng Khả (Na Hang) bày tỏ, phụ nữ Tày ở đây thường mặc áo cánh ngắn với váy, may theo kiểu áo xẻ ngực, cổ tròn, chiết eo có hai túi nhỏ ở hai vạt trước. Những người trẻ tuổi thường mặc váy dài gần mắt cá chân, người già mặc váy lửng đến đầu gối. Váy gồm có 3 phần: cạp, thân, gấu. Phần cạp rộng khoảng 3cm, làm bằng các loại vải khác nhau, thường là vải hoa, may theo hình thức luồn chun hoặc dây rút. Áo dài may theo kiểu 5 thân, cài cúc ở nách, tà dài đến lưng, bắp chân có chiết eo gần giống áo dài của người kinh; quần ống rộng, dài đến mắt cá chân. Khi mặc áo dài, phụ nữ Tày dùng thắt lưng băng lụa tơ tằm quấn quanh eo, buộc và thả ra sau lưng thành dải dài đến kheo chân, các cô gái trẻ thường cuốn thắt lưng màu xanh, đỏ; người lớn tuổi dùng màu chàm, đen.
Cũng theo bà Huế, đồ trang sức và phụ kiện đi kèm là dải thắt lưng, trong tiếng Tày được gọi là “thai lặng” được làm từ vải màu chàm hoặc màu đen có khổ 30 cm chiều dài khoảng 2 m, cách buộc cũng cần phải khéo léo để tạo được điểm nhấn và tinh tế. Khi mặc váy áo xong, người ta mới quấn dây thắt lưng nhiều vòng quanh eo, sau đó buộc vắt ra phía sau. Buộc sao cho lộ rõ một dây cao, một dây thấp tạo sự hài hòa cho trang phục. Ngoài ra, các chị em thường có đeo bông tai nhẹ nhàng và chiếc vòng cổ bằng bạc hình tròn được làm rộng hơn vòng cổ của một số dân tộc khác. Bên hông đeo bộ xà tích cũng bằng bạc trắng ngà và dắt vào dải thắt lưng trước bụng một chiếc khăn tay nhỏ gấp vuông vắn phẳng phiu để lộ ra bên ngoài.
Người Tày ở huyện Na Hang trong trang phục truyền thống đón cô dâu về nhà chồng.
Theo truyền thống, người phụ nữ Tày khi cưới hay về ở nhà chồng, họ tự mình trồng bông, chuẩn bị khăn áo và cả chăn bông vỏ bằng thổ cẩm nặng từ 3 - 5 kg, làm giày vải biếu cho cả bố mẹ, anh em bên nhà chồng. Các cô gái mới lớn đến tuổi cập kê cũng tự mình tập làm vải và học khâu may trang phục cho mình, làm giày thật đẹp tặng người yêu. Theo tục lệ lâu đời, khi đi làm dâu, mặc quần áo, thắt lưng mới… những sản phẩm ấy đều phải do người con gái làm ra, không được phép đi vay mượn, hoặc thuê vì người Tày cho rằng việc đó làm xấu hổ cha mẹ, họ hàng.
Trang trang phục nam giới người Tày có quần chân què, đũng rộng, cạp lá tọa, áo ngắn cũng may năm thân, cổ đứng. Ngoài ra, họ còn có thêm áo 4 thân, đây là loại áo xẻ ngực, cổ tròn cao, không cầu vai, xẻ tà, cài cúc vải và có hai túi nhỏ ở phía trước.
Vào những ngày hội hè nam giới mặc áo dài 5 thân xẻ nách phải, đơm cúc vải hay cúc đồng. Quần (khóa) cũng làm bằng vải sợi bông nhuộm chàm như áo, cắt theo kiểu quần đũng chéo, độ rộng vừa phải dài tới mắt cá chân. Quần có cạp rộng không luồn rút, khi mặc có dây buộc ngoài, chiếc mũ nồi đội đầu màu chàm.
Trong xu thế có quá nhiều sự lựa chọn trang phục, thời trang như hiện nay nhưng đa phần đồng bào người Tày ở tỉnh Tuyên Quang vẫn lưu giữ trang phục truyền thống, luôn trang bị cho mình ít nhất một bộ để mặc trong các dịp lễ hội và sự kiện quan trọng, còn trong ngày thường họ mặc trang phục như người Kinh.
Biên tập viên Cổng TTĐT tỉnh
