Vẫn còn những khó khăn
Thư viện tỉnh được trang bị hệ thống máy tính để phục vụ nhu cầu truy cập Internet, tìm kiếm tài liệu của bạn đọc
Chương trình chuyển đổi số trong hoạt động thư viện được xác định sẽ là bước tiến quan trọng để hình thành mạng lưới thư viện hiện đại, đồng bộ dữ liệu từ cấp tỉnh đến cấp huyện, là điều kiện quan trọng để tạo đột phá cho ngành thư viện, phục vụ bạn đọc ngày càng hiệu quả, góp phần nâng cao dân trí.
Tại Thư viện tỉnh Tuyên Quang, quá trình chuyển đổi số đã bước đầu mang lại những hiệu quả tích cực. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức do thiết bị số hóa, nhân lực vận hành, bố trí nguồn ngân sách để tiếp tục đầu tư và nâng cấp thư viện.
Theo bà Phạm Thị Kim Thoa, Phó Giám đốc Thư viện tỉnh: Thư viện tỉnh có trên 182 nghìn bản sách các loại. Trong số này, nhiều đầu sách có thời gian xuất bản đã hơn 80 năm. Vì vậy, việc lưu trữ những sách cũ, nhất là địa chí là việc cần thiết và phải làm ngay. Mặc dù nhận thức rõ điều này, nhưng vì không có máy tính, máy scan, nên đến nay, những sách này vẫn được lưu trữ thủ công trong một kho riêng của thư viện. Về lâu dài, cách thức lưu trữ này sẽ khiến sản phẩm không được nguyên vẹn và khó phục hồi.
Không chỉ việc lưu trữ, số hóa, hạ tầng công nghệ phục vụ cho quá trình chuyển đổi số tại Thư viện tỉnh cũng đang rất hạn chế. Trước đây, từ nguồn hỗ trợ của Quỹ Bill Gates, Thư viện tỉnh được hỗ trợ hơn 40 máy tính để phục vụ nhu cầu truy cập Internet, tìm kiếm tài liệu của bạn đọc. Để hỗ trợ việc tra cứu đầu sách, Thư viện cũng trang bị 2 máy tính có cài đặt phần mềm OPAC… Nhưng sau hơn 10 năm, hệ thống máy tính được hỗ trợ dù đã thường xuyên sửa chữa hằng năm nhưng một số máy không hoạt động. Trong khi đó, phần mềm OPAC cũng đang trục trặc, bạn đọc muốn tra cứu sách lại phải quay về cách lật phích truyền thống.
Từng bước chuyển đổi số để thích ứng
Chuyển đổi số đang được xem là “cơ hội vàng” cho nhiều ngành nghề và lĩnh vực, trong đó có thư viện. Việc chuyển đổi số ngành thư viện là xu thế tất yếu nhằm thỏa mãn nhu cầu tra cứu tài liệu từ xa, đọc sách trên mạng của độc giả. Đồng thời, giúp lưu giữ tài liệu cổ, giá trị; tăng hiệu quả công việc của người làm thư viện. Ngoài ra, việc triển khai chương trình chuyển đổi số cũng là cơ hội để ngành tăng tốc hiện đại hóa; liên kết, chia sẻ nguồn lực, tạo lập cộng đồng thư viện lớn mạnh.
Năm 2021, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định phê duyệt Chương trình chuyển đổi số ngành thư viện đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, trong đó đặt ra mục tiêu ứng dụng mạnh mẽ, toàn diện công nghệ thông tin, nhất là công nghệ số nhằm nâng năng lực hoạt động của các thư viện và hình thành mạng lưới thư viện hiện đại; bảo đảm cung ứng dịch vụ đáp ứng nhu cầu của người sử dụng; thu hút đông đảo người dân quan tâm, sử dụng dịch vụ thư viện, góp phần nâng cao dân trí, xây dựng xã hội học tập.
Thư viện tỉnh thu hút đông đảo bạn đọc
Thực hiện Chương trình chuyển đổi số ngành thư viện của Thủ tướng Chính phủ, đến nay, Thư viện tỉnh đã bàn giao cho đơn vị tư vấn 12.500 trang sách, 300 thẻ bạn đọc, 350 trang dữ liệu giới thiệu - tin tức để scan tài liệu. Đồng thời bóc tách dữ liệu toàn văn 1.500 trang báo tạp chí, 300 trang dữ liệu tin tức, 50 trang dữ liệu bài viết, tài liệu giới thiệu, 11.000 trang dữ liệu sách, tài liệu số và 300 trang dữ liệu bạn đọc. Việc số hóa tài liệu và tài nguyên thông tin của thư viện được ưu tiên cho địa chí, sách cổ, tài liệu quý hiếm, bộ tài liệu có giá trị đặc biệt về lịch sử, văn hóa, khoa học của địa phương hiện đang có tại thư viện. Bên cạnh đó, đơn vị cũng đang thực hiện chuyển đổi dữ liệu từ phần mềm cũ sang phần mềm mới. Đồng thời triển khai đào tạo phần mềm Thư viện số tỉnh Tuyên Quang cho cán bộ, người quản lý…
Nắm bắt xu hướng chuyển dịch tìm đọc sách trên nền tảng mạng trực tuyến, Thư viện tỉnh đã tập trung đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, đưa các ấn phẩm báo, tạp chí lên các nền tảng số như: Xây dựng chuyên mục giới thiệu tác phẩm mới, ấn phẩm thông tin trên hệ thống mạng xã hội. Trong đó, trên fanpage “Thư viện Tuyên Quang”, mỗi tuần đều có chuyên mục giới thiệu sách mới đến đông đảo bạn đọc trên mạng xã hội.
Chuyển đổi số thư viện đã mở ra cơ hội tiếp cận tri thức và phát triển văn hóa đọc trong môi trường số. Trong thời gian tới, Thư viện tỉnh sẽ tiếp tục tranh thủ các nguồn lực đầu tư máy tính, máy scan để việc lưu trữ, liên thông dữ liệu cũng như thay đổi phương thức phục vụ bạn đọc trong thời đại số được thuận lợi và hiệu quả hơn; tăng cường công tác truyền thông nhằm quảng bá hoạt động của thư viện, giới thiệu vốn tài liệu, thu hút và kích thích nhu cầu đọc sách của độc giả; phát triển nguồn nhân lực thực hiện chuyển đổi số thư viện và phát triển văn hóa đọc; triển khai các chương trình, kế hoạch hoạt động nhằm phát triển Thư viện tỉnh thành trung tâm thông tin, tri thức phục vụ tốt cho Nhân dân./.
Ban Biên tập Cổng TTĐT tỉnh
