Cách mạng nông nghiệp số
Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, đặt nền tảng cho sự bùng nổ của công nghệ số - động lực cốt lõi thúc đẩy chuyển đổi số trong mọi lĩnh vực, đặc biệt là nông nghiệp. Nhằm hướng tới một nền nông nghiệp hiện đại, bền vững, Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã nhấn mạnh vai trò quan trọng của khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Chiến lược này không chỉ tập trung vào xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, mà còn thúc đẩy sự phát triển của nông thôn hiện đại và nâng cao trình độ của người nông dân.
Cùng với đó, Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 03/6/2020 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt "Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030" đã xác định nông nghiệp là một trong tám lĩnh vực trọng điểm cần được ưu tiên thực hiện chuyển đổi số. Điều này khẳng định tầm quan trọng của công nghệ số trong việc nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị gia tăng của ngành nông nghiệp Việt Nam.
Trước xu thế tất yếu này, tỉnh Tuyên Quang đã triển khai hàng loạt giải pháp nhằm hỗ trợ nông dân ứng dụng công nghệ số vào sản xuất, từ đó nâng cao giá trị nông sản và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Công tác tuyên truyền, đào tạo kỹ năng số và nâng cao năng lực thực hành được triển khai mạnh mẽ, giúp người dân hiểu rõ lợi ích của chuyển đổi số và sẵn sàng áp dụng vào thực tiễn. Nhiều mô hình sản xuất tiên tiến đã được nhân rộng, bao gồm nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp thông minh, nông nghiệp hữu cơ, cùng các phương thức canh tác hiện đại như cơ giới hóa, tự động hóa, trồng cây ăn quả trong nhà màng, ứng dụng công nghệ trong tưới tiêu và quản lý dịch bệnh cây trồng, vật nuôi.
Nhờ đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, Tuyên Quang đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ. Hiện nay, toàn tỉnh có hơn 3.600 ha cây trồng đạt chứng nhận theo các tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ và Rainforest. Tỉnh cũng đã cấp 14 mã số vùng trồng đạt điều kiện xuất khẩu sang các thị trường EU, Trung Quốc và 15 mã số vùng trồng nội tiêu với diện tích 250 ha, thu hút sự tham gia của 480 hộ nông dân.
Chuyển đổi số không chỉ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn góp phần thay đổi tư duy sản xuất của nông dân từ mô hình nhỏ lẻ sang sản xuất theo chuỗi liên kết đa giá trị, gia tăng tính cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường. Tuyên Quang hiện có 32 chuỗi liên kết cung ứng thực phẩm an toàn, 107 sản phẩm được Cục Sở hữu trí tuệ cấp văn bằng bảo hộ, hơn 200 sản phẩm được dán tem truy xuất nguồn gốc và 4 sản phẩm được cấp bảo hộ chỉ dẫn địa lý. Nhiều sản phẩm nông nghiệp đã được đưa lên các nền tảng số và phân phối trên nhiều kênh thương mại điện tử, giúp gia tăng mức độ nhận diện thương hiệu, ổn định đầu ra và giá thành sản phẩm, từ đó cải thiện thu nhập của người nông dân.
Mô hình trồng dưa đầu tư hệ thống nhà màng công nghệ cao, tự động trong sản xuất nông nghiệp của người dân xã Kháng Nhật (Sơn Dương).
Trên địa bàn các huyện Yên Sơn, Hàm Yên và Sơn Dương, nhiều hộ nông dân đã mạnh dạn từ bỏ phương pháp canh tác truyền thống để chuyển sang nông nghiệp hữu cơ và ứng dụng công nghệ cao. Nhờ sử dụng phân bón sinh học, hệ thống tưới tiêu tiên tiến và công nghệ giám sát tự động, chất lượng nông sản được nâng cao, chi phí sản xuất giảm đáng kể và giá trị thu hoạch gia tăng. Điển hình, tại huyện Sơn Dương, mô hình trồng rau hữu cơ theo công nghệ Nhật Bản đã giúp hàng chục hộ dân tăng gấp đôi thu nhập so với trước đây. Tại huyện Yên Sơn, việc ứng dụng cảm biến đo độ ẩm đất đã giúp tiết kiệm tới 40% lượng nước tưới, đồng thời nâng cao năng suất cây trồng lên 20%.
Bán hàng qua thương mại điện tử: Cách thức mới giúp nâng tầm nông sản
Nông dân Tuyên Quang không chỉ đổi mới trong canh tác mà còn nhanh chóng thích nghi với xu hướng kinh doanh trực tuyến. Thay vì phụ thuộc vào các chợ truyền thống, nhiều sản phẩm nông sản của địa phương đã xuất hiện trên các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada, Tiki, cũng như các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Zalo, TikTok. Điều này không chỉ mở rộng thị trường tiêu thụ mà còn nâng cao giá trị sản phẩm, gia tăng thu nhập cho người nông dân.
Một trong những tấm gương tiêu biểu cho xu hướng này là anh Nguyễn Văn Thế Anh, một người con của vùng chè Minh Phú, xã Yên Phú (Hàm Yên). Xuất thân từ gia đình có truyền thống trồng chè, sau khi tốt nghiệp Đại học Công nghiệp và có ba năm làm việc tại Nhật Bản, anh quyết định trở về quê hương, áp dụng mô hình trồng chè hiện đại.
Với 2 ha chè được canh tác theo tiêu chuẩn sạch, anh Thế Anh không ngừng tìm kiếm giải pháp nâng cao giá trị sản phẩm. Anh thành lập kênh TikTok “Theanh22”, đăng ký nhãn hiệu “Trà Thế Anh 22” và sáng tạo nội dung video về quy trình sản xuất, chế biến chè. Những video của anh nhanh chóng thu hút sự quan tâm của người tiêu dùng, với gần 90.000 lượt theo dõi, trong đó có video đạt hơn 3,4 triệu lượt xem.
Nhờ sự kiên trì và đổi mới, hiện nay, Thế Anh nhận được trên 200 đơn hàng mỗi ngày, tiêu thụ từ 3 - 5 tấn chè mỗi tháng. Không chỉ dừng lại ở việc phát triển thương hiệu cá nhân, anh còn liên kết với hơn 20 hộ trồng chè, thu mua sản phẩm với giá cao hơn thị trường, góp phần nâng cao thu nhập cho bà con nông dân. Đồng thời, anh cũng hỗ trợ các hộ dân khác ứng dụng mạng xã hội vào kinh doanh, giúp quảng bá sản phẩm chè Tuyên Quang đến với nhiều thị trường mới.
Không chỉ riêng ngành chè, các hợp tác xã và cá nhân kinh doanh nông sản tại Tuyên Quang cũng đang tích cực áp dụng công nghệ số. Hợp tác xã Nông sản sạch Tuyên Quang đã đẩy mạnh kênh bán hàng trực tuyến, giúp tiêu thụ hàng tấn nông sản mỗi tháng. Chị Phạm Thị Hoa, một người bán mật ong rừng tại huyện Chiêm Hóa, chia sẻ: "Trước đây, tôi chỉ bán trong vùng, nhưng nhờ livestream trên Facebook, tôi có thể gửi hàng đến TP. HCM, Đà Nẵng, thậm chí xuất khẩu sang Trung Quốc. Nhờ đó, thu nhập của tôi tăng đáng kể so với trước đây."
Sự hỗ trợ của công nghệ số đã tạo nên những thay đổi rõ rệt trong nông nghiệp và đời sống người dân Tuyên Quang. Quá trình quản lý sản xuất ngày càng hiệu quả, chuỗi cung ứng được tối ưu hóa, thu nhập của nông dân được cải thiện, chất lượng cuộc sống không ngừng nâng cao. Những bước tiến này không chỉ giúp ngành nông nghiệp địa phương phát triển bền vững mà còn tạo nền tảng vững chắc để tỉnh Tuyên Quang tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW (ngày 22/12/2024) của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Đây là động lực quan trọng giúp Việt Nam bứt phá, phát triển nhanh và bền vững trong kỷ nguyên số.
Chuyển đổi số trong nông nghiệp không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn tạo ra sự thay đổi bền vững trong phương thức sản xuất, nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm nông sản trên thị trường. Sự kết hợp giữa công nghệ và nông nghiệp không còn là xu hướng mà đã trở thành hướng đi tất yếu, giúp nông dân Tuyên Quang không chỉ làm chủ công nghệ mà còn làm chủ thị trường, khẳng định vị thế của nông sản Việt Nam trên bản đồ thế giới.
Biên tập viên Cổng TTĐT tỉnh
